εξωβιολογία

Οι θεωρίες σχετικά με τα έμβια συστήματα που ενδεχομένως υπάρχουν σε άλλους πλανήτες ή στους δορυφόρους τους, στο ηλιακό σύστημα ή σε άλλα πλανητικά συστήματα άλλων αστέρων, τις μεθόδους ανίχνευσής τους και την πιθανή τους μελέτη. Σήμερα, θεωρείται εξαιρετικά πιθανή η ύπαρξη εξωγήινης ζωής σε κάποιο πλανητικό σύστημα από τους τόσους αστέρες. Η πιθανότητα αυτή εξαρτάται από το κλάσμα των 10²⁰ αστέρων του σύμπαντος (10¹¹ υπάρχουν στον γαλαξία μας) που έχουν πλανητικά συστήματα και, επίσης, από το κλάσμα αυτών των πλανητικών συστημάτων που θα μπορούσαν να συντηρήσουν, σε ένα ή περισσότερα μέλη τους, αυτούς τους έμβιους οργανισμούς. Πολλές συζητήσεις γίνονται σχετικά με τον βαθμό κατά τον οποίο η ε. διαφέρει από τη γήινη βιολογία. Για τη βιολογία δεν υπάρχουν παγκόσμιοι νόμοι, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της φυσικής. Οι οργανισμοί θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πλανήτες ή δορυφόρους με αρκετά διαφορετικό τρόπο από ό,τι στη Γη και με μορφές ίσως τελείως αλλόκοτες. Δεν υπάρχει κανένας απόλυτος ορισμός σχετικά με τη ζωή, αλλά θεωρείται πολύ πιθανό ότι κάθε έμβιος οργανισμός δημιουργείται από τα κοινά στοιχεία (άνθρακας, υδρογόνο, οξυγόνο και άζωτο) και ότι η παρουσία νερού είναι ίσως απαραίτητη για τη συντήρηση της ζωής. Εκτός από όλα αυτά το περιβάλλον θα πρέπει να διαθέτει μία ατμόσφαιρα που θα χρησιμεύει ως μέσο προστασίας από τις κοσμικές ακτίνες υψηλών ενεργειών, καθώς και για την εξασφάλιση των αναπνευστικών λειτουργιών, όπου αυτές είναι απαραίτητες, ενώ θα πρέπει επίσης οι συνθήκες θερμοκρασίας να μην είναι πολύ δυσμενείς. Οι αστέρες δημιουργούνται στον Γαλαξία με έναν μέσο ρυθμό περίπου 10 ανά έτος. Η πορεία και ο ρυθμός της εξέλιξης των ζωντανών οργανισμών είναι πιθανό ότι εξαρτάται από τον τύπο του αστέρα και τη σταθερότητά του, καθώς επίσης και από το πλανητικό περιβάλλον. Στη σημερινή εποχή, υπάρχει πιθανότητα οι συνθήκες να μην είναι κατάλληλες για τη δημιουργία και την εξέλιξη ζωντανών οργανισμών. Αν, όμως, αυτοί οι οργανισμοί μπορούν να δημιουργηθούν, πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι θα έχουν αναπόφευκτα ξεπεράσει το δικό μας στάδιο εξέλιξης. Ο αριθμός των έμβιων μορφών που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν αυτή τη στιγμή νοήμονες, με την ανθρώπινη έννοια, και θα είχαν επίσης τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν με άλλα μέρη του Γαλαξία, είναι πολύ αβέβαιος. Μία ομάδα επιστημόνων πιστεύει ότι ήδη τώρα θα μπορούσαν να υπάρχουν ακόμα και ένα εκατομμύριο πολιτισμοί στον γαλαξία μας, σε πολύ προχωρημένο στάδιο εξέλιξης. Αντίθετα, άλλες εκτιμήσεις δίνουν πολύ μικρότερους αριθμούς. Οι επικοινωνίες ανάμεσα σε τέτοιου είδους πολιτισμούς πρέπει να ξεπεράσουν το μεγάλο εμπόδιο της απόστασης. Το σήμα από έναν αστέρα που βρίσκεται σε απόσταση 100 ετών φωτός (30,7 παρσέκ), χρειάζεται 100 χρόνια για να φτάσει στη Γη. Έως σήμερα δεν υπάρχουν άμεσα αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Διάφορες έρευνες για την ανακάλυψη μικροοργανισμών στην επιφάνεια της Σελήνης και του Άρη υπήρξαν ανεπιτυχείς, αν και ακόμα γίνονται πολλές συζητήσεις σχετικά με τις δειγματοληψίες των διαστημοπλοίων Viking από το έδαφος του Άρη. Έχουν γίνει επίσης σοβαρές έρευνες για την ανακάλυψη νοήμονος ζωής έξω από τη Γη. Χρησιμοποιήθηκαν γι’ αυτό τον σκοπό μήκη κύματος από την περιοχή των ραδιοκυμάτων έως την περιοχή του υπεριώδους και με στόχους κοντινούς αστέρες ή και άλλους γαλαξίες. Η αρχή των ερευνών προς αυτή την κατεύθυνση έγινε με το πρόγραμμα Orme το 1960 κατά το οποίο εξετάστηκαν, χωρίς όμως θετικό αποτέλεσμα, τα ραδιοκύματα από δύο κοντινούς αστέρες που παρουσιάζουν μεγάλη ομοιότητα με τον ήλιο, τον τ του Κήτους και τον ε του Ηριδανού. Κατοπινά πειράματα με πιο ακριβή όργανα και με στόχο πολύ περισσότερους αστέρες δεν είχαν, επίσης, επιτυχία. Τα περισσότερα έγιναν στη συχνότητα της γραμμής 21 εκ. του υδρογόνου, αλλά χρησιμοποιήθηκε και η γραμμή 1,35 εκ. του νερού. Χρησιμοποιήθηκαν, επίσης, ραδιοτηλεσκόπια για τη λήψη σημάτων από γαλαξίες της τοπικής ομάδας αλλά και από πιο απομακρυσμένους γαλαξίες. Σοβαρό εμπόδιο στις έρευνες για την ανακάλυψη εξωγήινης νοήμονος ζωής είναι το συνεχώς αυξανόμενο επίπεδο των ανθρώπινων παρεμβολών στην περιοχή των ραδιοκυμάτων, με αποτέλεσμα να καθίσταται προοδευτικά πολύ δύσκολη η ανίχνευση ασθενών σημάτων από μακρινές πηγές.